Nu de dagen korter worden, de lucht frisser aanvoelt en de bladeren langzaam een kleurrijk tapijt vormen op de grond, denken veel mensen dat het tuinseizoen voorbij is. Het tuinmeubilair wordt opgeborgen of ingepakt en je wacht geduldig op de eerste zonnestralen van het voorjaar.
Maar wie écht verstand heeft van tuinieren, weet dat dit juist de periode is waarin je het verschil kunt maken. Tuinonderhoud in het najaar en de vroege winter zijn namelijk dé ideale tijd voor het aanplanten van bomen en struiken en onderhoudwerkzaamheden.
Waarom juist nu? De natuurlijke cyclus van planten
Het klinkt misschien tegen intuïtief: planten in de herfst, terwijl alles bovengronds in rust lijkt te gaan. Toch is dit precies de reden waarom het zo’n goed idee is. Planten en bomen bereiden zich in het najaar voor op hun winterrust. De sapstroom vertraagt, bladeren vallen af en bovengronds lijkt er weinig activiteit.
Onder de grond gebeurt echter het tegenovergestelde. Wortels blijven doorgroeien zolang de bodemtemperatuur boven de 7 graden ligt. Dit betekent dat een boom of struik die je nu plant, de hele winter de tijd krijgt om zich stevig te verankeren in de grond. Daarnaast krijgt de boom of struik voldoende water en verenigt de kluit of wortels zich met de omliggende grond. Zodra de lente aanbreekt en de sapstroom weer op gang komt, staat jouw nieuwe aanplant al klaar om uit te groeien.
Veel wetenschappelijke studies, zowel in het buitenland als in Nederland bevestigen dit beeld. Onderzoek naar wortelontwikkeling laat zien dat bomen die in het najaar worden geplant, sneller aanslaan en beter bestand zijn tegen droogte in het daaropvolgende groeiseizoen.
Daarnaast speelt het weer een belangrijke rol. In de herfst en winter is er doorgaans voldoende neerslag, waardoor de grond vochtig blijft. Dit voorkomt dat jonge aanplant uitdroogt en zorgt ervoor dat wortels zich optimaal kunnen ontwikkelen. Bovendien is de bodem in het najaar vaak nog warm van de zomer, wat de wortelgroei extra stimuleert. Het is alsof je planten een zachte landing krijgen in hun nieuwe thuis, met alle omstandigheden die ze nodig hebben om zich te vestigen.
Tuinonderhoud in het najaar: de basis voor een gezonde tuin
Naast het planten van bomen en struiken is het najaar hét moment om je tuin klaar te maken voor de winter. Denk aan het opruimen van afgevallen bladeren. Doe dit alleen van de bestrating en je gazon. In de plantvakken kun je het blad beter laten liggen. Ook kun je nu nog bepaalde heesters snoeien en het beschermen van kwetsbare planten tegen vorst. Door nu aandacht te besteden aan tuinonderhoud, voorkom je problemen in het voorjaar en zorg je voor een gezonde basis.
Afgevallen bladeren kun je deels laten liggen, omdat ze een natuurlijke mulchlaag vormen die de bodem beschermt tegen kou en uitdroging. Ook vormt het de ideale voedingsbodem voor allerlei micro leven in je tuin. Je kunt er zelfs voor kiezen om blad extra toe te voegen die je opveegt of harkt in je tuin. Tegelijkertijd is het verstandig om bladeren van het gazon te verwijderen, zodat het gras voldoende licht en lucht krijgt. Dit voorkomt schimmelvorming en kale plekken.
Ook snoeien hoort bij tuinonderhoud in het najaar. Veel struiken en hagen kun je nu licht terug knippen, zodat ze in het voorjaar weer fris uitlopen. Let wel op: niet alle planten verdragen snoei in deze periode. Rozen bijvoorbeeld snoei je beter pas in het vroege voorjaar.
Kwetsbare planten, zoals mediterrane soorten of jonge aanplant, kun je beschermen met vliesdoek of een laag mulch. Dit voorkomt dat de wortels bevriezen en geeft je planten een betere start in het nieuwe seizoen.
Aanplanten van bomen en struiken: praktische tips
Wie in het najaar bomen of struiken wil planten, doet er goed aan de bodem goed voor te bereiden. Graaf een ruim plantgat, meng de uitgegraven aarde met compost en zorg dat de wortels voldoende ruimte hebben. Zet de plant stevig neer, vul het gat en druk de aarde licht aan zodat er geen luchtgaten achterblijven. Geef daarna royaal water, ook al lijkt de grond vochtig. Dit helpt de wortels om direct contact te maken met de aarde.
Bij jonge bomen is het verstandig om boompalen te plaatsen. Herfststormen kunnen ervoor zorgen dat een pas geplante boom scheef waait of zelfs loskomt. Met een stevige ondersteuning geef je de wortels de kans om zich rustig te ontwikkelen.
Ook het aanleggen van een nieuwe haag is ideaal in deze periode. Hagen zoals beuken, haagbeuken en liguster slaan beter aan wanneer ze in het najaar worden geplant, omdat ze in de winter rustig kunnen wortelen en in het voorjaar direct beginnen met uitlopen.
Daarnaast kun je vaste planten die te groot zijn geworden of niet meer op de juiste plek staan, nu verplanten. Omdat de sapstroom stilvalt, ervaren planten minder stress bij het verplaatsen. Dit geeft je de kans om je tuin opnieuw in te richten zonder dat je planten daaronder lijden.
Het najaar als vergeten plantseizoen
Het mooie van tuinieren in het najaar is dat je werkt mét de natuur in plaats van er tegen in. Je benut de rustperiode van de plant, de vochtige bodem en de mildere temperaturen om een stevige basis te leggen. Het voorjaar wordt dan geen startpunt, maar een vervolg op het werk dat je nu al hebt gedaan. En dat geeft niet alleen voldoening, maar ook een tuin die sneller en gezonder groeit.
Veel mensen zien het najaar als een eindpunt van het tuinseizoen, maar eigenlijk is het een begin. Het is hét seizoen voor tuinonderhoud en aanplanten, waarin je de fundamenten legt voor een bloeiende tuin in het komende jaar.
Direct aan de slag
Wil jij direct aan de slag en profiteren van dit vergeten plantseizoen? Ontdek het brede assortiment bomen, struiken en vaste planten bij tuinplantenshop.nl en geef jouw tuin nu alvast de voorsprong die hij verdient. Ben je specifiek op zoek naar bepaalde struiken, bomen of planten? Neem dan contact met ons op, we helpen je graag verder.
